Er is wat onduidelijkheid over het zelf inbouwen van gas in een camper. Zo wordt dit niet heel duidelijk beschreven door bijvoorbeeld verzekeraars en het RDW. Maar ook in de wet- en regelgeving is het goed zoeken naar de juiste richtlijnen hoe je een gasinstallatie correct kunt inbouwen. En dan is er ook nog verschil tussen het inbouwen van staande gasflessen en LPG-damptanks. Het is zelfs zo dat er in Nederland geen officiële gaskeurplicht op installaties is, enkel op de gasflessen. Gelukkig keuren verzekeraars tijdens een verplichte taxatie en veiligheidscheck van zelfbouw campers ook de gas inbouw, een wel zo veilig gevoel. We hebben ons best gedaan om het zo goed mogelijk uit te zoeken. Raadpleeg altijd een specialist als je het niet zeker weet.
Wetgeving over gas in een camper
Er is een Nederlands wetsartikel welke kort ingaat op het gebruik van gasflessen in onder andere campers. In Artikel 5.7 van het ‘Besluit brandveilig gebruik en basishulpverlening overige plaatsen’ staat het volgende vermeld:
- De ruimte waarin een of meer gasflessen voor gebruik opgesteld staan, is, tenzij het een kampeertent betreft, op de buitenlucht geventileerd door middel van een of meer, niet afsluitbare ventilatieopeningen, waarvan de grootte en de positie zijn afgestemd op de hoeveelheid en de eigenschappen van het gebruikte gas.
- De plek waarin een of meer gasflessen voor gebruik opgesteld staan in pleziervaartuigen en in andere kampeermiddelen dan kampeertenten, is gescheiden van de verblijfsruimte.
Nederland kent enkel deze regelgeving waar specifiek over campers (of kamperen) wordt gesproken. Maar er zijn andere landen (Duitsland, Oostenrijk en Zwitserland) die een strengere tweejaarlijkse controle hebben, de G607 gaskeuring. Er zijn zelfs campings waar specifiek naar deze keuring wordt gevraagd en je er zonder keuring niet op mag. Vanaf 2023 wordt dit in heel Duitsland verplicht. Daarom nemen we de gestelde eisen voor een G607 gaskeuring als uitgangsbasis.
(LPG) Gasflessen in een gasbun
Een gasbun is de term voor een afgesloten en luchtdichte ruimte waar de gasfles of gasflessen staan. In de gasbun wordt ook de gasdrukregelaar of de drukhouder geplaatst. Vanuit de gasbun gaat de gasleiding naar de verdeelkraan of direct naar de verbruiker(s). Een gasbun is noodzakelijk als je gasflessen in de camper wilt vervoeren. Deze eisen gelden voor zowel de normale (propaan of butaan) gasflessen als de staande LPG-gasflessen. Voor een LPG-damptank, bevestigd onder de camper, is andere regelgeving van toepassing.
De gasbun moet aan de volgende eisen voldoen:
- Er zit onder ventilatie (een opening in de bodem) in de gasbun van minimaal 100cm2. Dit zijn één of meerdere openingen die in direct contact met de buitenlucht staan, gas is namelijk zwaarder dan lucht en stroomt op deze manier de gasbun uit. Om deze reden is de positie van de ventilatieopening(en) belangrijk, de opening mag niet afgedekt worden, ook niet door de gasfles(sen) zelf.
- De verdere gasbun moet (op de ventilatie na) luchtdicht zijn zodat ontsnapt gas niet naar de woonruimte kan stromen. Het luchtdicht maken van de gasbun kan door het gebruik van kit (aan de binnenkant van de kast) en een rubberen tochtstrip bij het deurtje. Plaats geen elektrische apparaten in de gasbun.
Controleer hieronder of jouw gasbun voor de G607 gaskeuring enkel van buitenaf toegankelijk mag zijn. - Gasflessen moeten deugdelijk worden vastgezet zonder elkaar te raken. Dit kun je doen middels spanbanden die geen ruimte voor speling overlaten. De gasfles(sen) moet dus strak tegen de wand aangetrokken worden.
- De gasbun moet bereikbaar zijn (het liefst vanaf buiten) om de gasfles(sen) dicht te draaien. Gasflessen moeten tijdens het rijden altijd dichtgedraaid worden behalve als er een zogenaamde crashsensor is geplaatst.
- Probeer de gasbun brandvertragend te maken. Dit kan door aluminiumplaatjes te gebruiken. Vooral de bovenkant van de gasbun is belangrijk, maar ook voor de zijwanden is het geen overbodige luxe.
Tip: gebruik een gasbun enkel waar deze voor is bedoeld, het plaatsen van gasflessen. Maak er geen opbergkast van voor zaken als elektriciteit, schoonmaakmiddelen, gereedschap of oprijblokken. Op deze manier voorkom je eventuele lekkages in leidingen, vonkvorming of het blokkeren van de onder ventilatie. Ook blijft de gasbun zo goed bereikbaar in noodsituaties en kan de gasfles snel worden dichtgedraaid.
De (Duitse) G607 gaskeuring
De G607 gaskeuring, welke verplicht wordt om in Duitsland van campings gebruik te kunnen maken, is tegenwoordig ook door een aantal bij de BOVAG aangesloten bedrijven uit te voeren. Veelal zijn dit specialisten in campers of caravans. Dit maakt het net wat makkelijker dan om een gaskeuring in Duitsland te laten uitvoeren voordat je in Duitsland op de campings kunt staan.
Een belangrijk punt tijdens de keuring is wederom de gasbun. Er wordt geadviseerd deze zo te bouwen dat hij enkel van buitenaf bereikbaar is. Er is echter een uitzondering bij het gebruik van gasflessen tot max. 15kg en specifiek ontworpen voor het kamperen (camping-flessen). Deze mogen, met dezelfde geldende regels (dus luchtdichte ruimte), ook van binnenuit bereikbaar zijn. Belangrijk hierbij is dat de gasfles(sen) moeten beschikken over een ingebouwde terugslagklep of veiligheidsventiel. De complete G607 eisen vind je hier (PDF) terug in het Duits. We hebben ons best gedaan deze te vertalen, het vertaalde document vind je hier (PDF).
Er worden ook eisen gesteld aan het aanleggen van gasleidingen. Zo mag er maximaal 50 centimeter tussen bevestigingspunten zitten bij een koperen leiding en maximaal 100 centimeter bij een stalen leiding. Ook moeten eventuele ‘kruispunten’ trilvrij worden aangelegd en dienen bevestigingspunten de leiding te beschermen door een zachte inleg of rubber. Hier zijn speciale klemmen voor te koop. Leidingen moeten, zeker als ze buitenlangs lopen, worden beschermd met een omhulsel.
Alles over zelf een camper bouwen?
Ben je zelf een camper aan het bouwen of moet het hele proces nog beginnen? Dan ga je veel hebben aan ons boek; Je eigen camper inbouwen! In dit boek lees je alles wat je, volgens ons, moet weten voor en tijdens het bouwen van een camper. Je vindt er al ons researchwerk om zelf de juiste afweging te maken tijdens het bouwproces. Zo hoef je zelf de krochten van het internet niet meer af om te zoeken naar tips of informatie en hoef je verschillende bronnen niet meer met elkaar te vergelijken. Dus waar wacht je nog op? Bekijk en bestel het boek (beschikbaar als eBook of Paperback).
Tijdens de G607 gaskeuring worden o.a. de volgende punten nagelopen:
- Gasbun: is de gasfles goed bevestigd en is deze nog in orde, zijn er ventilatieopeningen, is de gasbun luchtdicht en voldoet de toegankelijkheid aan de richtlijnen.
- Gastoebehoren: drukregelaar, veiligheidsventiel, gasslangen en -leidingen en eventuele crash-control.
- Gasverbruikers: aansluitingen van de verbruikers (koelkast, kachel, boiler, gasstel).
- Daarnaast wordt de hele gasinstallatie onder druk gezet met lucht om te controleren of er geen lekkages zijn.
Na de keuring ontvang je een logboek (of wordt deze bijgewerkt) en een sticker en goedkeurzegel bij de gasinstallatie welke de succesvolle keuring bevestigen. De G607 gaskeuring neemt ongeveer 30 tot 60 minuten in beslag.
Goed om dubbel te checken: het schijnt zo te zijn dat staande LPG-flessen niet worden goedgekeurd tijdens een G607 gaskeuring. Ook al staat deze in een gasbun. Controleer dit na bij een specialist voor die de keuring uitvoert.
Veiligheidseisen bij het inbouwen van gas in een camper
Elke installatie is anders of heeft andere vereisten. Controleer dus altijd goed wat in jouw specifieke geval noodzakelijk is om in te bouwen. Dit kan afhankelijk zijn van het type gas dat er gebruikt gaat worden maar zeker ook van de specifieke gasverbruikers. In de regel worden de volgende elementen ingebouwd:
-
- Gasdrukregelaar: voorziet de verbruikers van een constante gasdruk (vaak 30 mbar) en heeft een overdrukveiligheidsinrichting zodat deze openspringt als de druk hoger wordt dan 100 mbar. Dit voorkomt dat verbruikers een te hoge gasdruk krijgen, zeker als ze in gebruik zijn kan dit ernstige gevolgen hebben.
Er is geen wettelijke gebruiksduur voor een gasdrukregelaar. Het advies is deze om de vijf jaar (na productie) te vervangen.
- Gasdrukregelaar: voorziet de verbruikers van een constante gasdruk (vaak 30 mbar) en heeft een overdrukveiligheidsinrichting zodat deze openspringt als de druk hoger wordt dan 100 mbar. Dit voorkomt dat verbruikers een te hoge gasdruk krijgen, zeker als ze in gebruik zijn kan dit ernstige gevolgen hebben.
-
- Gasfilter: is een optioneel te plaatsen stuk en vereist voor sommige apparaten. De gasfilter beschermt de gasinstallatie tegen eventueel verontreinigd gas. Een gasfilter wordt vaak geadviseerd als er gebruik wordt gemaakt van LPG. Het vangt de olieachtige deeltjes af en zorgt zo voor een langere levensduur van de gasinstallatie en alle apparatuur.
Het wordt aangeraden om gasfilters jaarlijks na te laten kijken en vervuilde filters tijdig te vervangen of te reinigen.
- Gasfilter: is een optioneel te plaatsen stuk en vereist voor sommige apparaten. De gasfilter beschermt de gasinstallatie tegen eventueel verontreinigd gas. Een gasfilter wordt vaak geadviseerd als er gebruik wordt gemaakt van LPG. Het vangt de olieachtige deeltjes af en zorgt zo voor een langere levensduur van de gasinstallatie en alle apparatuur.
-
- Gasslang: flexibele (oranje) gasslangen kennen een vaste einddatum tot wanneer ze te gebruiken zijn. De datum staat vermeld op de slang zelf, daarnaast moet de gasslang voldoen aan de NEN-EN-norm 1763-2005. Het is hierdoor niet aan te raden om de gasslang (moeilijk) weg te werken in de inbouw. Hiervoor wordt ofwel een koperen- of stalenleiding gebruikt. Het gedeelte van de gasfles naar de drukregelaar gaat vaak wel nog met een slang. Vanaf de drukregelaar kan dan met leidingen gewerkt worden.
Gasslangen moeten vervangen worden voor de datum die op de slang vermeld staat over het algemeen gaan deze slangen tien jaar mee.
- Gasslang: flexibele (oranje) gasslangen kennen een vaste einddatum tot wanneer ze te gebruiken zijn. De datum staat vermeld op de slang zelf, daarnaast moet de gasslang voldoen aan de NEN-EN-norm 1763-2005. Het is hierdoor niet aan te raden om de gasslang (moeilijk) weg te werken in de inbouw. Hiervoor wordt ofwel een koperen- of stalenleiding gebruikt. Het gedeelte van de gasfles naar de drukregelaar gaat vaak wel nog met een slang. Vanaf de drukregelaar kan dan met leidingen gewerkt worden.
-
- Gasfles: gasflessen hebben zelf ook een keurmerk π (pi) en een keuringsinterval van 10 of 15 jaar. Ga je werken met wisselbare gasflessen dan wordt hier meestal rekening mee gehouden tijdens het vullen. Maar zeker als je langere periodes op reis gaat of juist heel weinig gas verbruikt is het slim om de keuringsdatum op de fles op te zoeken.
Let op: de gebruikte gasflessen in Europa verschillen van elkaar. Duitsland, Nederland en België gebruiken dezelfde fles maar Frankrijk, Noorwegen, Spanje en Portugal hebben een ander systeem (nippel). Hier is het wettelijk niet toegestaan om andere type gasflessen te vullen. Dit maakt LPG een fijn alternatief.
LPG damptank regelgeving
Wat betreft het plaatsen van een LPG-damptank voor enkel het koken, verwarmen en eventueel koelen zijn niet echt bruikbare richtlijnen of regelgeving te vinden. Wij hebben daarom gebruik gemaakt van richtlijnen voor het plaatsen van een damptank welke als brandstof gebruikt. Hier heeft het RDW namelijk wel veel informatie over beschikbaar. Dit zijn de belangrijkste richtlijnen die wij hebben opgevolgd:
- De gasleiding blijft zo lang mogelijk onder het voertuig.
- De (koperen)gasleiding wordt beschermd door een rubberen of plastic mantel.
- De gasleiding wordt zo geplaatst dat deze niet aan trillingen of spanningen blootstaat.
- Stalen gasleiding moet maximaal om de 60 cm bevestigd worden, koperen of flexibele leidingen moeten maximaal om de 40 cm worden vastgezet. Zelf hebben wij 20 cm aangehouden, dit vonden we terug in een document van een verzekeraar.
- De leiding en de bevestigingspunten moeten voorzien zijn van bescherming.
- Bij doorgangen moeten gasleidingen of -slangen, al dan niet met een beschermende mantel, van bescherming worden voorzien.
- Koperen gasleidingen moeten een buitendiameter van ten hoogste 12 mm en een wanddikte van ten minste 0,8 mm hebben, stalen en roestvrijstalen gasleidingen moeten een buitendiameter van ten hoogste 25 mm en een voor gas geschikte wanddikte hebben.
Tip: let tijdens het plaatsen van de (koperen)gasleiding vooral op de manier van buigen en buig de leiding nooit te ver of te veel. Gebruik de juiste gereedschappen voor het snijden en buigen van de leiding van jouw keuze.
Vullen van een gasfles of LPG en Europese richtlijnen voor gebruik
Het vullen van gasflessen mag niet zomaar gedaan worden. Daarom dat er veel omruilregelingen zijn. Ook mag niet elk type gasfles elk type gas bevatten. De fles is vaak speciaal gemaakt voor een bepaald type gas. Zo zijn in de regel blauwe gasflessen gevuld met butaan en grijze gasflessen met propaan. In Nederland mag je officieel een LPG-gasfles of -damptank niet zelf vullen bij een tankstation als dit niet als brandstof wordt gebruikt om op te rijden. Zelfs niet als er een buitenvul aansluiting is ingebouwd. Het wordt wel gedaan maar officieel is het dus niet toegestaan.
Op Europees niveau zijn er ook nog extra richtlijnen voor het gebruik van gas. Dit is vooral voor het gebruik van gas tijdens het rijden. In de regel mag je niet met geopende gasflessen rijden. Dit omdat het een extra brandgevaar geeft bij een aanrijding. Mochten de gasleidingen breken en de fles staat open, dan zal deze via de breuk leeglopen met mogelijk ernstige gevolgen. Er is echter één uitzondering: tijdens het rijden mag de verwarming gebruikt worden mits de gastoevoer automatisch sluit bij een aanrijding (crash-control of crashsensor). Sinds januari 2007 is het verplicht om een dergelijke beveiliging te hebben als je rijdt met opengedraaide gasflessen.
Let op: nationale regelgeving kan afwijken van deze Europese richtlijnen. Zo mag je in Frankrijk nooit rondrijden met een open gasfles, ook al is een crashsensor of crash-control geplaatst.
Handig voor onderweg zijn adapters om een LPG-gasfles te kunnen vullen.