Vulkanen, thermische activiteit en geisers
IJsland telt ongeveer 200 vulkanen en heeft gemiddeld eens in de vijf jaar te maken met een uitbarsting. Er zijn verschillende vormen van vulkanen en IJsland heeft ze bijna allemaal.
- Explosiekraters zijn ringvormige kraters met steile wanden. Het magma is zeer dik, waardoor gassen niet goed kunnen ontsnappen. Dit zorgt ervoor dat ze zich opbouwen om met grote kracht te ontsnappen; een explosie.
- Stratovulkanen zijn het stereotype beeld van een vulkaan, de kegelvormige berg. De druk bij dit soort vulkanen is veel minder hoog, waardoor het magma als lava uit de krater stroomt. Meerdere uitbarstingen zorgen voor de iconische vorm.
- Schildvulkanen zijn lastig te ontdekken. Het magma is zo vloeibaar dat het vaak een groot gebied beslaat en niet echt ophoopt. Er ontstaan cirkels van lava rondom de krater.
- Spleeterupties zijn uniek voor IJsland. Dunne lava komt niet uit één krater maar uit een (lange) scheur of breuk naar boven. Deze spleeterupties hangen samen met de Mid-Atlantische Rug en zorgen vaak voor een lange rij vulkaankegeltjes. Dit soort uitbarstingen kan uiteindelijk leiden tot de vorming van een bergrug, zoals bijvoorbeeld de Hekla.
De vulkanische activiteit van IJsland gaat hand in hand met andere opmerkelijke natuurfenomenen, waaronder geothermische activiteit en geisers. Op sommige plaatsen ligt het magma vlak onder het aardoppervlak, waardoor het de aarde verwarmt en het grondwater verdampt. De opgebouwde druk wordt zo hoog dat het water naar de oppervlakte wil ontsnappen. Onderweg neemt het vaak zwavelhoudende gassen mee, wat resulteert in modderpoelen, heetwaterbronnen en natuurlijk, geisers.
Geisers in IJsland
IJsland staat bekend om zijn indrukwekkende geisers. Een van de beroemdste is “Geysir,” die zijn naam heeft gegeven aan alle geisers over de hele wereld. Geysir zelf is momenteel minder actief, maar vlakbij is de geiser “Strokkur” die nog steeds regelmatig uitbarst, waarbij kokend water metershoog de lucht in spuit. De geothermische activiteit onder IJsland creëert een unieke omgeving waarin deze natuurlijke fonteinen van warmte en water te aanschouwen zijn.
Heetwaterbronnen
IJsland herbergt ook een overvloed aan heetwaterbronnen, ook wel bekend als warmwaterbronnen of hotpots. Deze bronnen worden gevoed door geothermische energie en variëren in temperatuur. Sommige zijn warm genoeg om in te baden, terwijl andere temperaturen bereiken die ideaal zijn voor het koken van eieren. De Blue Lagoon is een bekende heetwaterbron en een populaire bestemming voor bezoekers die willen genieten van het warme, mineraalrijke water. Maar over het hele eiland zijn hotpots te vinden. Sommige natuurlijk en met waanzinnige uitzichten, andere aangelegd door de mens. Via deze site kun je veel hotpots op de kaart vinden.
Naast Geysir en de warmwaterbronnen zijn er talloze andere geothermische wonderen verspreid over IJsland, die allemaal bijdragen aan de unieke natuurlijke schoonheid van het land.
Unieke landschappen en gebeurtenissen
De schoonheid van IJsland houdt niet op bij de vulkanische activiteiten; het land biedt nog veel meer. Zo beslaan gletsjers 11% van het landoppervlak. Deze imposante ijsstromen ontstaan door intense sneeuwval. De sneeuw wordt samengeperst tot ijs en stroomt vervolgens onder enorme druk de bergen af. IJsland herbergt de grootste gletsjers van Europa. Helaas zijn ook hier de gevolgen van de opwarming van de aarde zichtbaar, aangezien de gletsjers jaarlijks in omvang afnemen.
Watervallen
Het smeltwater, afkomstig van onder andere de gletsjers, volgt de weg van minste weerstand. Het resultaat is dat IJsland rijk is aan watervallen, variërend van groot tot klein. De watervallen in IJsland zijn niet alleen imposant door hun omvang, maar ook door hun diversiteit en verspreiding over het hele land. Of het nu de majestueuze Gullfoss is die zich in de Hvítá-rivier stort, de mysterieuze Skógafoss die van een klif naar beneden valt, of de intieme Glymur, verstopt in een afgelegen canyon, elke waterval heeft zijn eigen unieke karakter.
Veel van deze watervallen worden gevoed door smeltwater en rivieren die hun oorsprong vinden in de gletsjers van IJsland. De kracht van het stromende water heeft door de eeuwen heen diepe kloven en valleien uitgesleten, waardoor een spectaculair landschap van watervallen is ontstaan. Sommige watervallen zijn gemakkelijk bereikbaar, terwijl andere diep verscholen liggen in afgelegen gebieden, wat het ontdekken ervan des te avontuurlijker maakt.
Andere unieke landschappen
Andere unieke landschappen zijn te vinden aan de kust, voornamelijk in het oosten en noordwesten van IJsland. Fjorden zijn uitgeslepen en gevormd door gletsjers tijdens de ijstijden. Nu, met het zeeniveau hoger, bieden deze fjorden unieke panorama’s die niet mogen ontbreken bij een bezoek aan IJsland.
Misschien wel het bekendste natuurfenomeen van IJsland is het noorderlicht. Hoewel het niet altijd zichtbaar is, is het uniek om mee te maken. Lees hier meer over het noorderlicht en bepaal jouw beste reistijd.
Flora en Fauna
Verwacht geen oeroude bossen of uitgestrekte heiden en begroeiing op IJsland. De vegetatie is schaars en de natuur komt dan al snel karig over. Toch kent IJsland enkele planten- en diersoorten die het ruwe landschap tot hun leefomgeving hebben gemaakt. Maar het zijn vooral de (trek)vogels die dankbaar gebruikmaken van wat IJsland te bieden heeft. Hoewel vulkanische grond over het algemeen erg vruchtbaar is, zie je daar in IJsland niet veel van terug; het duurt te lang voordat de mineralen loskomen. In de tussentijd is er alweer een nieuwe uitbarsting en dus lava- of aslaag overheen gekomen. Het grootste gedeelte (75%) bestaat uit zand- en grindwoestijnen, gletsjers, kale rotsen of jonge lavavelden. Van de 25% die wel blijvend begroeid is, bestaat maar een klein deel uit bos (1,4%). Dit was vroeger anders en er wordt nu dan ook hard gewerkt om bossen terug te krijgen. IJsland kent vooral bodembedekkers zoals mos en lage planten en struiken.
Het mos op IJsland groeit extreem langzaam en sommige delen zijn zelfs eeuwenoud, waardoor het een uniek onderdeel van het landschap is. Dit maakt het bijzonder, omdat het de ruige, vulkanische omgeving een zacht en mysterieus uiterlijk geeft. Het mos is echter zeer kwetsbaar en kan door één stap beschadigd worden, dus bezoekers moeten voorzichtig zijn om dit eeuwenoude ecosysteem te beschermen.
De meeste dieren die in het wild leven in IJsland zijn ingevoerd; enkel de poolvos is inheems. Nertsen, muizen, ratten en zelfs rendieren zijn rond de 18e eeuw vanuit Noorwegen meegekomen. Voor vogelliefhebbers is IJsland uniek, niet door de vele soorten, maar juist door de aantallen waarmee ze naar IJsland komen. Daarnaast vind je hier soorten uit de poolstreken en Amerika. Unieke vogels zijn de papegaaiduiker, zeekoeten en jan-van-genten. Amfibieën, reptielen en mieren komen niet voor op IJsland, en het aantal insecten is stukken minder. Helaas komen muggen en kleine vliegjes wel voor. Wees daarop voorbereid.
